Het Lam Gods

Het museum en de collectie

Het Lam Gods is een zeer groot en complex 15e-eeuws vroeg-Vlaams veelluikretabel in de Sint-Baafskathedraal, toegeschreven aan de gebroeders Hubert en Jan van Eyck. Het wordt beschouwd als een meesterwerk van de Europese kunst en als een van de wereldschatten. De restauratie van Het Lam Gods startte in het Museum voor Schone Kunsten (MSK) Gent in oktober 2012. De restauratie werd uitgevoerd door het Koninklijk Instituut voor Kunstpatrimonium in het hartje van het museum. Na de voltooiing van de restauratie keerde het altaarstuk terug naar de Sint-Baafskathedraal.

Onze missie

De vitrine voor het Lam Gods werd ontworpen als een robuuste klimaatkamer voor het veelluik. De vitrine, 6 m hoog en 100 m3 groot, staat opgesteld in de Sacramentskapel. Dat is de grootste, meest oostelijke kranskapel in de kooromgang van de Gentse Sint-Baafskathedraal en maakt deel uit van het parcours in het nieuwe bezoekerscentrum.

In de vitrine staat het retabel op een altaar. Het hangt op aan een stalen draagstructuur, die pneumatisch gestuurd is om de beweging van de zijpanelen mogelijk te maken zonder dat kosters binnengaan in de vitrine. Elke ochtend en avond wordt het veelluik langzaam geopend en gesloten, een magisch moment dat de middeleeuwers maar weinig mochten meemaken. Er zijn grote inbraakveilige deuren waardoor een vlotte evacuatie van de houten panelen bij calamiteiten mogelijk is.

HET PROJECT: UITDAGINGEN EN RESULTAAT

Het ontwerp was een langdurig multi-disciplinair proces om een goed evenwicht te vinden tussen het comfort van de bezoekers, de klimaateisen, de erfgoedaspecten, de religieuze context, en de randvoorwaarden van de ontwerpers en de bouwers van de vitrine. De Vlaamse topstukkenraad waakt over de goede bewaaromstandigheden en formuleerde de randvoorwaarden voor de strakke klimaatomstandigheden voor de conservatie.

De kathedraal wordt niet verwarmd en de temperatuur in de onverwarmde kathedraal daalt in de winter tot 2 °C. Door de prachtige gekleurde glas-in-loodramen valt uitbundig zonlicht in de Sacramentskapel binnen. Het is een hele uitdaging om onder deze niet-museale omstandigheden de klimaateisen van de topstukkenraad te halen. Het felle licht doorheen de glas-in-lood ramen kan met gordijnen afgeschermd worden zodat de bezoekers onder ideale omstandigheden kunnen genieten van alle details van het kunstwerk. De kleurechtheid van de inbraakwerende beglazing zorgt voor een waarheidsgetrouwe kleurwaarneming.

Het zijn ook deze verwarmde glaspanelen die de vitrine op de gewenste temperatuur brengen. De hoge kleurechtheid van de kunstverlichting draagt bij tot de indrukwekkende ervaring van het topstuk in de religieuze context van de kathedraal. In de vitrine is een innovatief passief temperatuur- en vochtbufferend systeem aangebracht dat de klimaatschommelingen in de vitrine ook dempt, ook bij het falen van het actieve klimaatsysteem.