Tłumaczenie artykułu Bart Ankersmit, opublikowane w magazynie ‘Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed’ / Agencja ds. Dziedzictwa Kulturowego Holandii. Zdjęcia: copyright Anne Frank Stichting, Fotograf Cris Toala Olivares.

Od czerwca 2018 roku, oryginalne pamiętniki Anne Frank przechowywane będą w nowych gablotach. Ich budowę zlecił Anne Frank House, aby zabezpieczyć delikatny papier przez tak długo jak to możliwe w stabilnym, chłodnym środowisku. Jesteśmy dumni z zaprojektowania i wykonania najbardziej zaawansowanych w zakresie ochrony konserwatorskiej gablot jakie do tej pory gdziekolwiek dostarczyliśmy.

Pamiętnik w czerwoną kratkę i kilka innych notatników wypełnionych zostało słowami Anne Frank, po tym jak zaczęła się ukrywać w 1942 roku. Dziewczynka wraz z siostrą, rodzicami i czterema innymi Żydami, chowała się przed nazistami. Chowali się w tajemnym aneksie budynku z 1635 roku w Amsterdamie. Miała zaledwie trzynaście lat i zawsze chciała zostać pisarką. Pisała listy do wyimaginowanego przyjaciela opisując w nich swój strach, miłość, kłótnie i kasztanowca stojącego na zewnątrz. Aby opublikować jej prace po wojnie, przepisała większą część na luźnych kartkach papieru. Nie była w stanie dokończyć, ponieważ została znaleziona i pojmana po dwóch latach ukrywania się. Anne zmarła w 1945 roku, w obozie koncentracyjnym Bergen-Belsen. Jej ojciec przeżył Oświęcim i w dwa lata po zakończeniu wojny, opublikował pamiętnik córki, zatytułowany "The Secret Annexe". To dramatyczne świadectwo stało się jedną z najbardziej poczytnych książek na świecie. W roku 1960, tajemniczy aneks został zamieniony w muzeum, Anne Frank House.

Dzisiaj, odwiedza je ponad 1, 2 miliona zwiedzających, najczęściej z zagranicy. Oryginalny pamiętnik w kratkę, notatki i luźne kartki zostały uznane w 2009 roku jako przedmioty dziedzictwa światowego i są wystawiane w muzeum. Od czerwca 2018 roku, znajdą się w zupełnie nowych gablotach, w odnowionym pomieszczeniu. Modernizacja zajęła ponad dwa lata. W budynku przylegającym do muzeum, zapewniono większe wejście i garderobę. Dzięki temu, że muzeum wykonało garderobę odwiedzający, pozostawiający swoje wilgotne ubrania, pozwalają utrzymać bardziej stabilny klimat w budynku, co przynosi ogromne korzyści manuskryptom Anne.

Muzeum zgłosiło się do wielu ekspertów w Holandii i za granicą, aby omówić gabloty wystawiennicze. W jaki sposób należy chronić tak szczególne, a jednocześnie delikatne dokumenty, gdy jednocześnie wielu zwiedzających przychodzi na nie popatrzeć? Muzeum współpracowało z Krajowym Biurem Dziedzictwa Kulturowego, w celu wsparcia podczas opracowywania gablot które miały być wykonanie w tak wysokich standardach jakie w świecie nie były dotąd stosowane.

Porównywalne wyzwanie

Muzeum Anne Frank House skontaktowało się z wieloma instytucjami zwracając się z tym samym pytaniem. W jaki sposób Narodowe Muzeum Archiwalne w Waszyngtonie chroni Deklarację Niepodległości, które przez cały czas znajduje się na wystawie? Czy też Biblioteka Kongresu posiadająca mapę Waldseemüller z 1507 roku? Czy muzeum Anne Frank House również powinno rozważyć beztlenową gablotę wystawienniczą? Co w najlepszym stopniu pozwoli zabezpieczyć manuskrypty, częstsze obracanie stron czy odwrotnie? Przypadkowo, miliony odwiedzających sprawia, że pamiętniki narażone są na drgania. Nie ma w tym nic dziwnego, skoro wszyscy ci ludzie stąpają po drewnianej podłodze wybudowanej w 1635 roku.

Analiza ryzyka pokazała, że wpływ drgań znajduje się na akceptowalnym poziomie. Zwłaszcza dlatego, że pamiętniki leżą na komfortowej poduszce. W innym przypadku, w miarę upływu czasu, drgania mogłyby uszkodzić delikatny papier.

Podczas projektowania gabloty, której celem jest ochrona specjalnego dziedzictwa przed wpływem wilgoci, wahaniami temperatury, drganiami i zanieczyszczeniem powietrzna, muzeum skonsultowało się z kilkoma konsultantami do spraw klimatu. Ważną kwestią było ograniczenie w maksymalnym stopniu naturalnego niszczenia manuskryptów. Jedynym sposobem, aby spowolnić ten proces, jest obniżenie temperatury. Na podstawie analizy ryzyka, podjęto decyzję utworzenia "gabloty w gablocie". Konstrukcja miała na celu zapewnić to, aby zewnętrzne drgania nie były przenoszone przez zewnętrzną gablotę na wewnętrzną. Gablota wewnętrzna wyposażona zostanie w absorpcyjny żel krzemionkowy, stabilizujący wilgotność powietrza wokół manuskryptów. Przestrzeń pomiędzy wewnętrzną a zewnętrzną gablotą, komora, będzie uzdatniania chłodzonym powietrzem, zapewniającym stałą temperaturę 17 stopni.

Prototypy i modele komputerowe

W jaki sposób buduje się gablotę w gablocie? Wraz z ekspertem do spraw gablot wystawienniczych z Meyvaert, stworzono pierwsze prototypy. W jaki sposób otwierać taką gablotę? W jaki sposób personel muzeum będzie mógł przewracać strony? Czy odwiedzający będą w stanie właściwie zobaczyć pamiętniki? A w przypadku ewakuacji, jak szybko będą w stanie uratować manuskrypty? Muzeum Anne Frank House zorganizowało wiele warsztatów mających na celu ocenić te kwestie na podstawie prostych prototypów. W międzyczasie, Politechnika w Eindhoven przeprowadziła symulację wielu możliwości doprowadzenia uzdatnionego powietrza do komory gablot. Ponadto, badacze dobrali farby, które nie uwalniają szkodliwych substancji. W jaki sposób oświetlenie komory wpłynie na zabezpieczenie? Firma Meyvaert rozpoczęła budowę jednej "podwójnej gabloty wystawienniczej". Przez cały tydzień przeprowadzono wiele eksperymentów dotyczących tej kwestii. Badacze z RCE i Tue określili z jaką temperaturą i szybkością powietrze musi być nadmuchiwane do komory, by utrzymać stałą temperaturę 17 stopni. Przy użyciu dymu sprawdzili, czy przepływ powietrza zachowuje się zgodnie z oczekiwaniami. Próby zakończyły się pomyślnie, a muzeum Anne Frank House było w stanie pójść dalej i zamówiło dwie kolejne gabloty.

Gabloty wystawiennicze są naprawdę najnowocześniejsze na świecie. Unikalne na globalną skalę. Dzięki chłodnemu i stabilnemu środowisku utworzonemu wokół manuskryptów, wiele przyszłych pokoleń będzie w stanie odkrywać ukazujące prawdę, dramatyczne i oryginalne dzienniki Anne Frank.

Bart Ankersmit, specjalista ds. konserwacji i restaruracji w Laboratorium Dziedzictwa Kulturalnego Agencji Dziedzictwa Kulturalnego Holandii
b.ankersmit@cultureelerfgoed.nl.
Zapraszamy również na stronę www.annefrank.org.